تاریخ: ۱۳۹۹/۱۱/۱۵
«شناسنامه و استاندارد خدمت تحریک مغناطیسی مغزی فراجمجمه‌ای مکرر (آر تی ام اس) در روان‌پزشکی» توسط معاونت درمان وزارت بهداشت در تاریخ پانزدهم بهمن ۱۳۹۹ به رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت، سازمان بیمه سلامت ایران، سازمان تأمین اجتماعی و سازمان خدمات درمانی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ابلاغ شد.
بر اساس متن این استاندارد، «تحریک مغناطیسی مغزی یا «تی ام اس» یک روش غیرتهاجمی و درمانی بدون درد در بزرگسالان است. در این روش با استفاده از یک سیم‌پیچ عایق‌بندی‌شده که روی سر گذاشته می‌شود، در فواصل زمانی کوتاه میدان مغناطیسی ایجاد می‌گردد. استفاده از تحریک مغناطیسی مغزی فراجمجمه‌ای مکرر یا آر تی ام اس (repetitive Transcranial Magnetic Stimulation) در سال ۲۰۰۸ برای درمان افسردگی مقاوم به درمان در بزرگسالان و تحریک مغناطیسی مغزی فراجمجمه‌ای عمیق (deep Transcranial Magnetic Stimulation) یا دی تی ام اس (dTMS) درسال ۲۰۱۸ برای درمان اختلال وسواسی-اجباری مورد تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) قرار گرفت. تحریک مغناطیسی مغزی یک روش درمانی غیرتهاجمی و بدون درد است که در آن مناطقی از مغز مورد هدف پالس‌های مغناطیسی قرار می‌گیرد. به دنبال این تحریک مغناطیسی جریان الکتریکی ضعیفی در مغز ایجاد می‌شود که مدارهای عصبی را به‌صورت کوتاه‌مدت فعال و یا مهار می‌کند.
عوارض جانبی متعارف آر تی ام اس با جزئیاتی در این متن نوشته شده است. همچنین پیش از انجام آن ارزیابی‌هایی باید انجام و رضایت آگاهانه گرفته شود. به جز آن، انجام ارزیابی‌هایی در حین انجام rTMS و پس از آن ضروری است. همه‌ی این موارد در متن استاندارد خدمت درج شده است.
افراد صاحب صلاحیت برای «تجویز» (دستور انجام) rTMS تنها متخصصان روان‌پزشکی (اعصاب و روان) هستند و «انجام» این روش نیز باید توسط یا زیر نظر روان‌پزشک صورت گیرد.
موارد قابل تجویز و موارد ممنوعیت تجویز نیز در این متن آمده است. بر این اساس، rTMS برای درمان اختلال افسردگی مقاوم به درمان در افراد ۱۸ ساله یا بزرگ‌تر قابل تجویز است و منظور از اختلال افسردگی مقاوم به درمان، مواردی از اختلال افسردگی عمده (Major Depressive Disorder) است که دست‌کم به یک دوره‌ی درمان دارویی ضدافسردگی استاندارد، با دوز کافی درمانی و زمان کافی (حداقل ۴ تا ۶ هفته) پاسخ نداده است.
در مورد درمان اختلال وسواس نیز بر اساس این متن، دی تی ام اس برای اختلال وسواسی-اجباری در افراد ۱۸ ساله یا بزرگ‌تر قابل تجویز است، اما نکته مهم آن است که «ماشین‌های این نوع از تی ام اس با آر تی ام اس متفاوت‌اند و نیاز به استفاده از ماشین‌های تأییدشده‌ی وزارت بهداشت برای این منظور دارند.»
متن کامل استاندارد خدمت از اینجا قابل دسترسی است. همچنین نامه ابلاغ راهنما توسط معاون درمان وزارت بهداشت از اینجا قابل دانلود است.
این استاندارد تحت نظارت فنی گروه استانداردسازی و تدوین راهنماهای سلامت دفتر ارزیابی فن‌آوری، استانداردسازی و تعرفه سلامت وزارت بهداشت و توسط گروه زیر (به ترتیب الفبا) تنظیم و تدوین شده است:
دکتر محمد اربابی، دکتر عباسعلی اسدی، دکتر سحر انصاری، دکتر طالب بدری، دکتر جعفر بوالهری، دکتر مرتضی جعفرزاده، دکتر پریوش خدرزاده، دکتر بهنام شریعتی، دکتر امیر شعبانی، دکتر گیلدا کیانی‌مهر، دکتر محمد قدیری وصفی، دکتر عاطفه قنبری جلفایی، دکتر سمیه معتضدیان، دکتر احمدعلی نوربالا تفتی، دکتر سارا هاشم‌پور
