دکتر سید وحید شریعت، روانپزشک، رییس مرکز آموزشی-درمانی روانپزشکی ایران
[برگرفته از روزنامه سپید، ۱۳۹۴/۴/۱۵]
اینکه بخشهای روانی در بیمارستانهای عمومی افزایش پیدا کند، از تأسیس بیمارستانهای روانپزشکی که صرفاً بیماران روانی را بستری کرده و نگهداری میکنند، بهتر است. درحال حاضر در شرایطی نیستیم که بتوانیم بیمارستانهای تک تخصصی را گسترش بدهیم، چراکه بیمارستانهای عمومی از هر لحاظی بهتر از بیمارستانهای تک تخصصی است. بیماران روانپزشکی مانند سایر بیماران مدیکال هستند و در نتیجه جداسازی آنها از بیماریهای مدیکال برداشته شده و آنها نیز نیازمند دریافت درمانهای کلینیکی و حیاتی هستند. ازاینرو بهتر است که در کنار سایر رشتهها و تخصصها قرار بگیرند.
از طرف دیگر آنچه بسیار مشکلساز است، انگ بیماری روانپزشکی است که خیلی از بیماران و افراد نسبت به بیماران روانی این تصور را دارند که آنها خطر داشته و با نگاهی منفی به آنها نگاه میکنند. انگ بیماری روانی سابقهای تاریخی دارد. در گذشته علت بیماری روانی، مسائل متافیزیکی تصور میشد و سرنوشت بیماران روانی در دست دعانویسها و جادوگران بود. برخلاف بیماریهای جسمی که از قرنها قبل نگرش علمی و یافتن علل طبیعی برای آن آغاز شده بود، نگرش به بیماری روانی به عنوان یک بیماری و نه به عنوان انحراف شخصیت، جنزدگی، ارتباط با ارواح و بدذاتی تا قرن ۱۸ به تاخیر افتاده بود. به نظر میرسد علت این امر در رفتارها و عقاید عجیب در بعضی از بیماران روانی باشد. این رفتارها و عقاید با روال معمول جامعه در تضاد بوده، چرا که در مواردی میتوانسته نظم عادی جامعه را مختل کند. چنین رفتارهایی نه به عنوان علائم یک بیماری قابل درمان، بلکه به عنوان جنزدگی با وجود خصایص شخصیتی خبیثانه تعبیر شده است. عجیب بودن این رفتارها باعث ایجاد حس اسرارآمیز و ناشناخته بودن این افراد و احساس فاصله از آنها بوده است. به همین دلیل این افراد از طرف جامعه طرد و برای تنبیه، به مراکز خاصی که به دارالمجانین معروف بوده است، سپرده میشدند و در آنجا نیز آنها را در غل و زنجیر میکردند. علیرغم اینکه در قرن اخیر پیشرفت زیادی در شناخت و درمان این اختلالات به وجود آمده است، هنوز این نگرش که بیماران روانی افرادی غیرعادی محسوب شده و بیماریشان لاعلاج است، وجود دارد و تنها راه برخورد با این افراد طرد و منزوی کردن آنها از اجتماع بوده که هنوز از بین نرفته است و علت دوام آن تا کنون، متأثر از عوامل تاریخی، فرهنگی و سیاسی است که در هر جامعه متفاوت است.
با ورود بیمار به محیط بیمارستان عمومی این انگ کاهش پیدا کرده و روند درمان با کیفیت و سرعت بیشتری صورت میگیرد، چرا که انگ ناشی از بیماری موجب تأخیر در درمان و کاهش اعتماد به نفس بیمار، کنارهگیری و محرومیت از فرصتها میشود.
دریافت خدمات طبی نیز از جمله فواید بستری بیمار روانی در بیمارستان عمومی است، چرا که بسیاری از آنها علاوه بر اختلالات روانی، با مشکلات جسمی هم دست به گریبان هستند. بنابراین در بیمارستان تک تخصصی روانی چنانچه بیمار با این نیازها روبهرو شود و مثلاً سکته قلبی یا مغزی برای او رخ دهد، به سختی میتوان به بیمار یاری رساند. در بعضی از بیماریها، بیمار چند اختلال را با هم دارد و بنابراین نیاز است تا چند تخصص و رشته مختلف در کنار هم وجود داشته باشند. این موضوع به نفع بیمار خواهد بود.
درحال حاضر در بیمارستانهای روانپزشکی برای ارائه اینگونه خدمات مشکلات زیادی وجود دارد. مثلاً بیمارستان روانپزشکی ایران با بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) و بیمارستان معین در ارتباط است. لذا زمانیکه بیماری نیاز به درمانهای طبی و جراحی داشته باشد، به این بیمارستانها اعزام میشود که این فرایند زمان زیادی را میگیرد.