دکتر الهام شیرازی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان (۱۳۹۳/۳/۲۰)
[برگرفته از هفته‌نامه سلامت، با عنوان «مدرسه خوب یعنی چه مدرسه‌ای؟»]
سؤالی مشترک می‌پرسند: «خانم دکتر! فرزندم را در مدرسه خصوصی ثبتنام کنم یا دولتی؟ شما در جایگاه یک مادر و به‌عنوان یک روان‌پزشک کودک، تحصیل در مدرسه دولتی را انتخاب مناسبی برای فرزندتان می‌دانید یا مدرسه غیرانتفاعی؟» در جواب می‌گویم اینکه من چه انتخابی دارم، اصلا مهم نیست. قرار نیست کسی را الگوی خود کنید. در ثبتنام بچه‌ها اصولی وجود دارد که به‌عنوان راهنما والدین را تا گرفتن تصمیم نهایی همراهی می‌کند. ویژگی‌های مدرسه ایده‌آل برای یک کودک، از نظر من، اینهاست.
هیچ دو مدرسه دولتی یا دو مدرسه غیرانتفاعی‌ای یکسان عمل نمی‌کنند. در هر جامعه‌ای، دولت‌ها موظفند حداقل امکانات استاندارد آموزشی که پژوهش‌ها نشان داده برای کودکان کافی و لازم است، برای افراد زیر ۱۸ سال فراهم کنند اما تمام دولت‌ها چنین توانایی‌ای ندارند و اینجاست که از مردم کمک می‌گیرند و از افرادی که امکانات اقتصادی کافی دارند، می‌خواهند شرایط تحصیل را خود برای فرزندشان مهیا کنند تا دولت بتواند این کار را برای کسانی که امکانات کافی اقتصادی ندارند، فراهم کند. مدرسه دولتی ایده‌آل، مدرسه‌ای است که بتواند حداقل استانداردهای آموزشی را برای کودکان در نظر بگیرد اما متاسفانه در برخی مدارس دولتی، برخلاف برخی دیگر، همین حداقل‌ها هم رعایت نمی‌شود. برخی مدارس خصوصی همین حداقل‌ها را آموزش می‌دهند و برخی پا را فراتر گذاشته و مسائل اضافه‌تری به دانش‌آموزان می‌آموزند. این وظیفه والدین است که قبل از ثبتنام، در مورد مدرسه تحقیقات لازم را انجام دهند.
وقتی همه نوع دانش‌آموزی با درجات هوشی، توانمندی‌ها، خلق و خو و حتی سطح و طبقه اجتماعی در مدرسه‌ای کنار هم باشند، بهتر از آن است که یک گروه خاص و شبیه کنار هم قرار بگیرند چون هدف از مدرسه رفتن، فقط درس خواندن نیست. هدف اصلی پرورش است. مدرسه می‌رویم تا با جامعه خود آشنا شویم و اخلاق و انسانیت، مهارت‌های زندگی، مسئولیت‌پذیری، کارگروهی، قدرت تصمیم‌گیری، مدیریت استرس، همکاری و ابتکار بیاموزیم. از این منظر، مدرسه‌ای ایده‌آل است که مهارت‌های زندگی را بیاموزد اما در زمینه آموزش، آن مدرسه‌ای بهتر است که به تلاش دانش‌آموز اهمیت دهد، نه به نمره و پیشرفت هر دانش‌آموز را با خود او مقایسه کند، نه با فرد دیگری. مدرسه ایده‌آل مدرسه‌ای است که استعداد دانش‌آموز را کشف کند و در همان زمینه از دانش‌آموز کار بخواهد و بر همان اساس او را تشویق کند. دنبال مدرسه‌ای نباشید که همه شاگردان را گزینش می‌کند تا از یک قشر خاص باشند.
گرچه مدرسه ایده‌آل باید نمونه کوچکی از جامعه باشد، اما باید ویژگی‌های فرزندمان را هم در نظر بگیریم. اگر فرزند با دیدن یک رفتار نامناسب فورا آن را تقلید می‌کند، والدین مجبورند مدارسی را انتخاب کنند که فرزندشان در معرض چنین مسائلی نباشد. والدین شناخت بهتری درمورد ویژگی‌ها و خصوصیات فرزندشان دارند و بهتر می‌دانند فرزندشان در چه محیطی آموزش‌پذیرتر است. آنها باید براساس شناختی که از ویژگی‌های فرزندشان دارند، شرایط کاری خود و حتی شرایط اجتماعی که در آن زندگی می‌کنند و اولویت‌های موجود، مدرسه را انتخاب کنند. مثلا در کشور ما تعداد افرادی که می‌توانند برای تحصیل در رشته‌های خوب وارد دانشگاه شوند، کمتر از تعداد متقاضی‌هاست. در نتیجه مساله کنکور و رقابت درسی پیش می‌آید.
دو تله تک‌فرزندی
امروزه تعداد خانواده‌های تک‌فرزند در جامعه کم نیست. تک‌فرزندی آسیب‌زا نیست اما دو تله دارد که نباید در آن بیفتیم:
۱) کانون توجه بودن: اگر فرزند شما تا به حال مرکز توجه بوده نباید او را در مدرسه‌ای ثبتنام کنید که باز هم مرکز توجه معلم‌مان و مربیان باشد چون ادامه این کار اشتباه است.
۲) پرتوقع بودن: فکر نکنید چون یک فرزند دارید، او باید تمام توقعات و آمال و آرزوهای شما را برآورده کند و شما مسئول‌اید هرچه او می‌خواهد، در اختیارش بگذارید. دانش‌آموز موظف است درس بخواند و خود را به حداقل استانداردهای آموزشی برساند و والدین موظفند زمینه رسیدن به حداقل‌ها را برای او فراهم کنند. انجام کارهای فوق‌العاده بیش از این به‌وسیله والدین، لطف آنها محسوب می‌شود نه وظیفه‌شان. اگر پدر و مادر می‌خواهند چنین کنند و فرزند هم دستورات و وظایف خود را اجرا می‌کند، مستحق پاداش است و جای خرسندی دارد.
