دکتر میترا حکیم شوشتری، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران (۱۳۹۳/۹/۱۵)
بیشتر نوزادان و کودکان خردسال، موجوداتی بسیار اجتماعی هستند که برای شکوفا شدن و رشد، نیاز و تمایل به تماس با دیگران دارند. آنها لبخند می‌زنند، در آغوش دیگران می‌آیند، می‌خندند و به بازی‌هایی مثل دالی‌بازی و قایم‌موشک مشتاقانه پاسخ می‌دهند. اما گاه کودک به این شکل تعامل بر قرار نمی‌کند. در عوض، به نظر می‌رسد در دنیای خویش است؛ وضعیتی که با مناسک تکراری، رفتارهای عجیب و غریب، وجود مشکلات در برقراری ارتباط و فقدان کامل آگاهی اجتماعی یا علاقه به دیگران مشخص میشود. اینها خصوصیات یک اختلال تکاملی به نام «اوتیسم»است.
اوتیسم در سنین خردسالی قابل تشخیص است. این بیماری اغلب زمانی کشف میشود که والدین نگران ناشنوایی کودک می‌شوند؛ کودک هنوز صحبت نمی کند، به آغوش والدین یا دیگران نمی‌رود و از واکنش عاطفی به سایرین امتناع می‌کند.
کودک مبتلا به اوتیسم کلاسیک، در سنین پیش‌دبستانی معمولاّ منزوی و گوشه‌گیر و در پاسخ دادن به افراد دیگر ناتوان است. برخی از این کودکان حتی ارتباط چشمی ندارند. همچنین ممکن است رفتارهای عجیب و مناسکی مثل تکان‌دادن خود، حرکات دست یا نیاز وسواس‌گونه به حفظ نظم و ترتیب نشان دهند. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم اصلاّ صحبت نمی‌کنند. کودکانی که صحبت می‌کنند نیز ممکن است شعرگونه حرف بزنند، پژواک کلام داشته باشند (تکرار کلام خود مثل پژواک) و به خودشان به صورت «او» (سوم شخص) اشاره کنند یا از زبان عجیبی استفاده کنند.
شدت اوتیسم از خفیف تا شدید متفاوت است. بعضی از کودکان بسیار باهوش هستند و هرچند مشکلاتی در تطابق با مدرسه دارند، در مدرسه عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهند. آنها ممکن است در بزرگسالی قادر به زندگی مستقل باشند. سایر کودکان اوتیستیک ممکن است استعداد فوق‌العاده‌ای در هنر، موسیقی یا موارد دیگر نشان دهند.
علت اوتیسم ناشناخته است؛ اگر چه تئوری‌های جدید، وجود مشکلی در عملکرد یا ساختمان سیستم عصبی مرکزی را علت آن می‌دانند.
کودکان مبتلا به اوتیسم نیازمند ارزیابی جامع و برنامه‌های رفتاری و آموزشی ویژه هستند. بعضی از کودکان اوتیستیک ممکن است از درمان دارویی نیز بهره ببرند. روانپزشکان کودک و نوجوان برای تشخیص اوتیسم و کمک به خانواده‌ها در طراحی و اجرای برنامۀ درمانی مناسب آموزش می‌بینند. آنها می‌توانند به خانواده‌ها در انطباق با استرس ناشی از وجود کودک اوتیستیک کمک کنند. اگر چه اوتیسم درمان قطعی ندارد، درمان مناسب می‌تواند اثری مثبت بر تکامل کودک بگذارد و موجب کاهش کلی رفتارهای ایذایی و علایم بیماری شود.
باورهای نادرستی در مورد اوتیسم وجود دارد که برخی از آنها همراه با عبارت درست در پی می‌آید:
باور نادرست: اوتیسم بسیار نادر است.
عبارت درست: امروزه فراوانی این اختلال به میزان یک در ٨٠ نفر تخمین زده میشود.
باور نادرست: بیمارانی که تماس چشمی برقرار می‌کنند مبتلا به اوتیسم نیستند.
عبارت درست: فقط در موارد شدید اوتیسم تماس چشمی وجود ندارد.
باور نادرست: این کودکان قادر به حرف زدن نیستند.
عبارت درست: برخی از این کودکان می‌توانند حرف بزنند و در درک مفاهیم دچار مشکل هستند.
باور نادرست: همیشه پسرفت کلامی در این کودکان دیده میشود.
عبارت درست: این علامت تنها در گروهی از بیماران دیده میشود.
باور نادرست: این کودکان هیچ علاقه‌ای به بازی نشان نمی‌دهند.
عبارت درست: بسیاری از این کودکان بازی‌های پرتحرک و بدنی را دوست دارند. اما غالب این کودکان به بازی‌های خیالی نمی‌پردازند. لازم به یادآوری است که کودکان طبیعی از ١٨ تا ٢۴ ماهگی بازی تخیلی را شروع می‌کنند.
باور نادرست: کودکانی که به دیگران محبت می‌کنند نمی‌توانند دچار اوتیسم باشند.
عبارت درست: بسیاری از این کودکان علاقه بسیاری به خصوص به مادر یا مراقب اصلی خود نشان می‌دهند.
باور نادرست: وجود دوست خیالی نگران‌کننده بوده و نشانه‌ای از این اختلال است.
عبارت درست: کودکان در خلال رشد می‌توانند دوست خیالی داشته باشند و این امر تا ١١ سالگی طبیعی محسوب میشود. فقط وقتی کودک این ارتباط با دوست خیالی را به بازی با بچه‌ها در دنیای واقعی ترجیح دهد نیاز به بررسی وجود دارد. کودکان به تدریج که بزرگ‌تر می‌شوند واقع‌گراتر شده و کمتر به بازی با دوست خیالی گرایش نشان می‌دهند.
باور نادرست: کودکان مبتلا به اوتیسم قدرت یادگیری پایینی دارند.
عبارت درست: گروهی از این کودکان یادگیری خوبی دارند و در مواردی این کودکان جزایری از نبوغ دارند؛ یعنی قدرت ویژه در زمینه‌ای خاص مانند یادگیری شعر که با مشکلات دیگر این کودکان هم‌خوانی ندارد.
باور نادرست: همه کودکان مبتلا به اوتیسم در خود فرو رفته هستند.
عبارت درست: این علامت تنها در گروهی از بیماران دیده میشود.
باور نادرست: همه کودکان مبتلا به اوتیسم از نظر بهره هوشی پایین هستند.
عبارت درست: از هر سه کودک مبتلا به اوتیسم یکی بهره هوشی طبیعی دارد.
باور نادرست: این اختلال با بزرگ‌تر شدن کودکان بهبود می‌یابد.
عبارت درست: این بیماری به عنوان یک اختلال نافذ رشدی طبقه بندی میشود و نیاز به مداخلات درمانی جدی دارد.
باور نادرست: شانس مبتلا شدن کودک بعدی در خانواده این کودکان برابر جمعیت عادی است.
عبارت درست: از آنجایی که علل توارث از عوامل مهم در بروز بیماری است، وجود یک خواهر یا برادر بیمار، احتمال ابتلای فرزند بعدی را افزایش می‌دهد.
باور نادرست: این اختلال ناشی از آن است که مادر به اندازه کافی با کودک بازی نمی‌کند و برای او وقت نمی‌گذارد.
عبارت درست: این اختلال در اثر مشکلات ارتباطی مادر-کودک ایجاد نمی شود.
باور نادرست: بیماری اوتیسم همان بیش‌فعالی است.
عبارت درست: اوتیسم و بیش‌فعالی دو بیماری متفاوتند. با این حال، در مواردی از اختلال اوتیسم، علایم بیش‌فعالی هم وجود دارد و وجود علایم بیش‌فعالی تشخیص اوتیسم را زیر سؤال نمی‌برد. هنگام درمان چنین مواردی از اوتیسم باید به کاهش علایم بیش‌فعالی نیز فکر کرد.
باور نادرست: این مشکل در کودکان خانواده‌های تک فرزند شایع است.
عبارت درست: بروز این بیماری ربطی به تعداد فرزندان خانواده ندارد.
باور نادرست: برای کمک به حل این مشکل تولد خواهر یا برادر می‌تواند راه‌گشا باشد.
عبارت درست: این بیماری اختلالی بیولوژیک است که روش‌های درمانی خاص خود را دارد.
باور نادرست: کودکان مبتلا به اوتیسم همیشه ظاهر غیر طبیعی دارند.
عبارت درست: دربسیاری از این کودکان مشکلات ظاهر یا چهره دیده نمی‌شود.
