روانپزشکان چه مراجعانی را می‌بینند؟

b_1روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که علاوه بر رسیدگی به علت‌‎شناسی، علامت‌شناسی، طبقه‌بندی، تشخیص و پیش‌آگهی بیماری‌های روانی، به پیش‌‌گیری و درمان آنها نیز می‌پردازد. منظور از بیماری‌های روانی آن چیزی نیست که بسیاری از مردم می‌پندارند. بسیاری از افراد تنها بیماری‌های بسیار شدید و زایل‌کننده عقل را بیماری روانی می‌دانند و به این دلیل از مراجعه به روانپزشک سر باز می‌زنند. این در حالی است که گستره این بیماری‌ها بسیار بیش از آن است، به گونه‌ای که در بسیاری از جوامع از جمله ایران، از هر چهار یا پنج نفر یکی در طول عمر خود دست‌کم یکی از اختلالات روانپزشکی را تجربه کرده است. برخی از مردم نیز تصور می‌کنند که روانپزشکان به همه مراجعان خود دارو تجویز می‌کنند و به این دلیل از این پزشکان دوری می‌کنند. واقعیت آن است که روانپزشکان بر اساس تشخیص نوع مشکل یا بیماری ممکن است تصمیم به درمان با دارو، روان‌درمانی یا هردو بگیرند و یا به انجام مشاوره یا ارائه توصیه‌ها یا آموزش اکتفا کنند. در موارد ویژه‌ای نیز از ابزارهایی برای درمان بهره می‌گیرند.

اختلالات روانپزشکی به طور عمده ممکن است در هر یک از موارد روحیه، رفتار، تفکر، خواب، اشتها و مسایل جنسی تأثیرگذار باشد و یک فرد ممکن است به دلیل بروز تغییر در هر یک از این موارد، نیازمند بررسی تشخیصی توسط روانپزشک شود. این اختلالات از خفیف تا شدید متغیرند و محدود به سن خاصی نیستند. با این حال حتی در موارد به ظاهر خفیف، می‌توانند رنج و دشواری‌های زیادی ایجاد کنند و عدم رسیدگی به آنها ممکن است به طولانی‌شدن مسئله و دشواری بیشتر درمان آن بیانجامد.

b_2

چند مثال از مواردی که ممکن است نیاز به مراجعه به روانپزشک وجود داشته باشد، موضوع را روشن‌تر می‌کند:
۱- فردی که پس از چند ماه از درگذشت یکی از نزدیکان خود، هنوز با فقدان او کنار نیامده و اغلب در ناراحتی به سر می‌برد.

۲- کسی که همه افراد خانواده‌اش او را بسیار وسواسی در نظافت منزل می‌دانند، ولی خود او با وجود وقت زیادی که صرف نظافت می‌کند وجود وسواس را قبول ندارد.

۳- فردی که به دلیل کم‌خوابی اغلب از داروهای مختلف خواب‌آور مصرف می‌کند و هرگز دلیل زیربنایی کم‌خوابی خود را با مراجعه به پزشک ارزیابی نکرده است.

۴- کسی که به دلیل چاقی اغلب به رژیم‌های غذایی رو می‌آورد اما در کم‌کردن وزن موفق نیست.

۵- فردی که بدون دلیلی کافی یا منطقی به همسر یا خانواده‌اش بی‌اعتماد است.

۶- کسی که بسیار عجول و کم صبر است، به شکلی که اغلب وسط حرف دیگران می‌پرد و در زندگی نیز توان برنامه‌ریزی درازمدت ندارد.

۷- کسی که به قدری پایبند مقررات و وظایفش است که دیگران او را غیرقابل تحمل برای معاشرت می‌دانند.

۸- فردی که در برخورد با دیگران تندخوست و رفتارش مایه آزار اعضای خانواده است.

۹- کسی که زخم معده دارد و با درمان‌های مرسوم بهبودی نیافته و با کوچکترین تنشی علایم زخم تشدید می‌شود.

۱۰- فردی که با وجود مصرف منظم چند داروی ضد فشارخون هنوز دچار زیادی فشار خون است.

مثال‌های بی‌شماری وجود دارد.


Ruhallah Seddigh

پاسخ دکتر روح­‌اله صدیق، روانپزشک، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:

بیماری­‌های روانپزشکی مجموعه بزرگی از بیماری­‌ها هستند که باعث رنج و افت عملکرد شغلی، اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی افراد می­‌شوند و می­‌توان آنها را در گروه­‌های زیر طبقه­‌بندی کرد:

۱- اختلالات اضطرابی: شامل بیماری­‌هایی است که خود را با دلشوره و اضطراب شدید و آزاردهنده در مورد موضوعات مختلف نشان می­‌دهد؛ مانند بیماری وسواسی- اجباری، هراس از جمع، اضطراب فراگیر، اضطراب به دنبال اتفاقات بسیار ناگوار و….

۲- اختلالات خُلق: که خود را با افسردگی و غمگینی شدید و نااُمیدی، یا با تحریک‌­پذیری و پرخاشگری­‌های طولانی و دوره­‌ای و یا به شکل­‌هایی دیگر نشان می­‌دهد.

۳- اختلالات شبه­‌جسمی: شامل انواع بیماری­‌هایی است که خود را با علایم جسمانی بیماری­‌های غیر روانپزشکی نشان می­‌دهد، ولی در بررسی­‌های مکرر، علتی برای آنها یافت نمی­‌شود. مانند دردهای بی­‌علت، علایم گوارشی بدون علت واضح و….

۴- اختلالات مصرف مواد: که شامل انواع اعتیاد و وابستگی به مواد است. حتی مواردی چون وابستگی به اینترنت را هم می­‌توان در این گروه قرار داد.

۵- اختلالات شناخت: شامل بیماری­‌هایی است که باعث نقص حافظه، توجه و تمرکز فرد می­‌شود؛ مانند زوال عقل (دمانس) و انواع بیماری­‌هایی که خود را با فراموشی نشان می­‌دهد.

۶- اختلالات جنسی: شامل انواع اختلالات در حیطه کاهش میل جنسی، اختلال در عملکرد معمولی دستگاه تناسلی در حین رابطه جنسی، مشکل در ارضای جنسی و مشکلات مربوط به بعد از رابطه جنسی مانند سردرد و افسردگی است.

۷- اختلالات خواب: شامل مجموعه بزرگی از اختلالات است که از انواع بی­‌خوابی، مشکلات تنفسی حین خواب، کابوس­ها و مشکلات رفتاری حین خواب تا اختلالات خواب افراد با انواع کارهای شیفتی، پرخوابی و فلج خواب را در بر می­‌گیرد.

۸- و بسیاری اختلالات دیگر.


در همین زمینه می‌توانید فصل اول کتاب «آموزش روانپزشکی با نمونه‌های بالینی» را مطالعه کنید (دانلود از سایت انتشارات ارجمند).


Share

پاسخ دهید