دکتر میترا حکیم شوشتری، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان (۱۳۹۴/۱۲/۲۴)
[برگرفته از هفته‌نامه سلامت، با عنوان «چگونه کودکان بیشفعال را در دید و بازدیدهای عید کنترل کنیم؟»]
کم نیستند والدینی که سعی می‌کنند بدون حضور فرزندانشان بیش‌‌فعال‌‌شان مهمانی بگیرند یا به مهمانی بروند. آنها معتقدند «به هر حال مهمانی باعث می‌شود برنامه خواب و خوراک بچه‌ها به‌هم بخورد و روال عادی‌شان تغییر کند. به‌علاوه بچه‌ها در مهمانی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و این مسأله زمینه بدقلقی آنها را فراهم می‌کند؛ مخصوصاً اگر زمینه بیماری‌هایی چون «نقص توجه- بیش‌فعالی» (ADHD) را داشته باشد.»
اما آیا راه حلی وجود ندارد که بتوان مهمانی رفت یا در خانه مهمانی گرفت و در کنار فرزندانی ناآرام دور هم خوش گذراند؟
- چند توصیه:
۱- حتماً قبل از خارج شدن از خانه، درباره جایی که می‌خواهید بروید و افرادی که ممکن است کودک با آنها ملاقات کند، حرف بزنید تا آمادگی وارد شدن به آن مکان را داشته باشد و بدرفتاری نکند.
۲- خیلی کوتاه و واضح با پیامی روشن انتظاری که از او دارید را بیان کنید. مثلاً «از تو می‌خواهم در مهمانی کنار من بنشینی و با اسباب‌بازی‌ات بازی کنی همین! اگر به این قول و قانون پایبند موندی بعد از مهمونی جایزه داری!»
۳- بلافاصله پس از مهمانی باید جایزه کودک به او داده شود. اما حواستان باشد که این جایزه نباید خیلی بزرگ باشد.
۴- دقت کنید این بچه‌ها به‌خاطر نداشتن تمرکز یادشان می‌رود خواسته‌تان چه بوده و لازم است گهگاه نه با اشاره و چشم درشت کردن (برای کودکانی که بیشفعال نیستند اشاره‌ای کوچک قابل‌درک است)، بلکه با پیام‌های لمسی مثل گرفتن دستشان یا لمس و نوازش کردن سر یا صورت آنها، با مهربانی یادآور شوید که خواسته‌تان چه بوده و در ازای آن چه جایزه‌ای منتظرش است.
۵- اگر کودک به قول و وعده‌تان پایبند نشد، تأکید کنید مهمانی را ترک می‌کنید و دفعه بعد او را نخواهید برد. یادتان باشد به حرفتان پایبند بمانید و آن را در هر حال اجرا کنید.
۶- جایزه باید کوچک و ارزان باشد و آن را در کیفتان به همراه داشته باشید. تا پایان مهمانی آن را بدهید یا اگر «جایزه فعالیتی» برایش در نظر گرفتید، باید حتماً بلافاصله انجامش دهید (مثلاً رفتن به پارک یا ١٠ دقیقه فوتبال بازی کردن و…)
۷- دقت کنید تنبیه کردن این کودکان کاملاً اثری معکوس دارد و بعد از مدتی به جایی می‌رسید که خودتان از تنبیه بی‌نتیجه‌اش خسته خواهید شد.
۸- در نظر گرفتن پاداش‌های کوچک و البته متنوع برای انتظارات و درخواست‌هایی که از فرزندتان دارید کاملاً کارساز است. رعایت تنوع در انتخاب هدیه‌های کوچک بسیار مهم است. این کوچولوهای تنوع طلب وقتی ببینند همیشه جایزه‌شان یک مداد تراش یا فلان شکلات است دیگر تلاش نمی کنند تا آن را به دست بیاورند.
۹- دقت کنید برای انتقال پیام‌ها و قوانین به این کودکان حتماً از تصاویر کمک بگیرید تا اثر بخش شود. مثلاً عکس پریدن کودک روی مبل یا بچه‌ای در حال شیرجه‌زدن در ظرف میوه و… باید جایی نصب شود و روی آن علامت ممنوع گذاشته شود، تا کودک بداند این کار را نباید بکند.
۱۰- اگر می‌بینید فرزندتان به هر خط قرمز یا قانون شما احترام می‌گذارد، بلافاصله آن را بازگو کنید و در حضور افرادی چون پدربزرگ یا مادربزرگ تحسینش کنید؛ «پسرم امروز آروم نشسته روی مبل و تلویزیون دیده و قانون نپریدن رو رعایت کرده. همه براش هورا بکشید!» حتی می‌توانید یک برچسب هم جایزه بدهید. همان جا کنار قانون تصویری (اگر رعایت آن مورد برایتان مهم است) تعریف کنید که با جمع‌‌آوری سه یا پنج برچسب، جایزه‌ای کوچک به دست خواهد آورد.
