علایم مصرف شیشه در ابتدا به صورت کماشتهایی، کمخوابی و اضطراب است، اما احساس شعف بسیار شدیدی که هنگام مصرف در دفعات اول به فرد دست میدهد، باعث ادامه مصرف میشود و همان مصرف بار اول نیز میتواند خطرناک باشد. مصرف شیشه (که با نامهای مختلفی مانند آیس، کریستال و نام علمی مِتامفتامین خوانده میشود) باعث افزایش فشارخون، گُرگرفتگی شدید، تشنج، نارسایی کلیه و حتی سکتههای قلبی و مغزی میشود. همچنین متامفتامین که جزو محرکها محسوب میشود باعث بیخوابی شدید و کماشتهایی فرد شده و در درازمدت عوارض پوستی مانند آبسههای جلدی ایجاد میکند و ظاهر پوست را سالمندتر نشان میدهد. ادامه مصرف این ماده همچنین باعث گیجی، منگی، اختلال حافظه، کندی حرکتی و اختلال یادگیری میشود و نیز به پوسیدگی دندانها میانجامد.
از طرفی مصرف این ماده در دراز مدت و با افزایش دوز مصرف، منجر به بروز نشانههای شدید روانی میشود و نه تنها بیقراری و اضطراب فرد افزایش مییابد، بلکه علایمی مانند توهمهای دیداری و شنیداری نیز نمایان میشود. به عنوان مثال، ممکن است صدایی به او امر کند که کاری را انجام دهد. در بعضی موارد این دستورها میتواند بسیار خطرناک باشد؛ مانند آن که از فرد درخواست شود که خودکشی کند یا به فرد دیگری آسیب بزند یا از جای بلندی بپرد. فرد این صداها را کاملاً واقعی تلقی کرده و ممکن است این کارها را انجام دهد. با مصرف شیشه انواعی از هذیان نیز به وجود میآید؛ مانند آن که فرد احساس کند اشخاصی او را تعقیب میکنند یا قصد قتل او را دارند یا افکار عجیبتر دیگری مانند این که فرد فکر میکند اشخاصی دارند ذهن او را از فکر خالی میکنند یا بدون آن که او افکارش را بر زبان بیاورد دیگران متوجه افکار او میشوند و به این گونه زندگی فرد عذابآور میشود. از طرفی این ماده مانند سایر مواد اعتیادزا حالتهای مختلفی مانند بیقراریهای شدید، افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری نیز ایجاد میکند.
مصرف این ماده در ابتدا باعث شادی و شعف زیادی میشود ولی با قطع مصرف، فرد ممکن است به قدری افسرده شود که دست به خودکشی بزند.
اینها عوارض کوتاه و بلند مدتی است که میتواند برای افرادی که شیشه مصرف میکنند به وجود آید و نه تنها صدمات بسیاری به سلامت و زندگی فرد وارد کند بلکه تحمل او را از سوی اطرافیان نیز بسیار سخت گرداند. از طرفی مصرفکنندههای شیشه مانند سایر افراد وابسته به مواد، به هر طریق ممکن باید مواد مورد نیاز خود را تهیه کنند که در این راه ممکن است دست به خشونت یا دزدی زده و به اطرافیان آسیب وارد نمایند.
بنابراین بستری کردن این افراد و طی کردن مرحله ترک اغلب ضروری است و برای درمان باید دو اقدام مهم انجام شود؛ اول آنکه مصرف ماده قطع شود و دوم داروهایی برایشان تجویز شود که علایم روانی شدید را مهار کند.
برای این کار ضروری است افراد وابسته به شیشه به مراکز ترک اعتیاد معرفی شوند؛ اما باید در نظر داشت که برخی از این مراکز فاقد مجوز فعالیت بوده و بدون نظر پزشک اقدام به محدود کردن بیماران میکنند و در مواردی رفتار بسیار تندی با آنها دارند. اما کمپهایی نیز وجود دارد که زیر نظر پزشک فعالیت کرده و دارای امکانات درمانی هستند. همچنین مراکز روانپزشکی بیمارستانی و درمانگاهی پذیرای این بیماران هستند.
در مواردی که نشانههای شدید روانی مانند پرخاشگری و عدم همکاری بیمار وجود دارد، یا مواردی مانند آنچه در این سؤال مطرح شده، پیشنهاد میشود که آنها از طریق اورژانس در یکی از بیمارستانهای روانپزشکی بستری شوند. درمان آنها نیز مراحل مختلفی دارد؛ ابتدا علایم حاد روانی به کمک داروها درمان میشود و وقتی که بیمار روحیه عادی خود را به دست آورد و هذیانها و توهمها برطرف شد، از درمانهای نگهدارنده مانند رواندرمانی فردی یا گروهی، کاردرمانی و نیز حضور در گروههای خودیاری استفاده میشود. لازم به یادآوری است که برای ترک شیشه برخلاف اعتیاد به مواد افیونی، داروی خاصی برای رفع نشانههای حاد محرومیت ماده وجود ندارد و درمانهای دارویی نگهدارنده آنچنان اثربخش نیستند و ضروری است چند روش در کنار هم – دارویی و غیردارویی- بهکار گرفته شود.
برگرفته از مصاحبه روزنامه خورشید با دکتر امیر شعبانی، تیر ۱۳۹۲